Jonas Israels

Jonas Israels - 84 jaar (Veehandelaar)

Jonas Israels woonde met zijn zuster Roosje op A 314 Zuidhorn (tegenw. Schoolstraat 11)
Mededeling Historische Kring Zuidhorn. Jonas Israels * woonde met zijn zuster Roosje [1856] in Zuidhorn. Dat blijkt zonneklaar uit de gegevens die DJM bij beiden verstrekt.



Hij was een zoon van Salomon Sanders Israëls [1807 Hoogezand - 1869 Zuidhorn] en Lea Levie [ 1822 Sappemeer - 1900 Zuidhorn]. Hij werd tegelijk met zijn zuster Roosje gedeporteerd en in Sobibor omgebracht. Jonas Israëls was het achtste kind en de vijfde zoon van Salomon Sanders Israëls en Lea Levie. Hij had vier broers en vijf zussen. Zeven andere kinderen uit het gezin zijn voor de oorlog overleden.

Van zes anderen die in dit gezin geboren werden staat vast, dat zij al voor de oorlog overleden zijn. Van twee is alleen de geboortedatum bekend. Zijn zwager Eliazer Gans [1851 Aduard], die getrouwd was met zijn zuster Hanne [1862 Zuidhorn - Aduard 1932] overleed in juli 1940 te Harlingen.

De familie Israels had zich voor de oorlog bezig gehouden met de veehandel. Jonas en zijn zus Roosje Israels leefden strikt volgens de joodse wetten. Op de sjabbat schakelden zij een niet-joods dienstmeisje in om voor hun het fornuis aan te steken, zodat eten kon worden gekookt.

op 26 november 1942 ontving de burgemeester van Zuidhorn een telefogram met het bevel alle joden in Zuidhorn te arresteren. Het voornemen was om hen op 28 november via het Hoofdstation in Groningen naar Westerbork te vervoeren. De burgemeester voerde het bevel echter niet uit maar zocht contact met iemand van het verzet. Waarschijnlijk sloeg Jonas Israels -evenals zijn zus Roosje Israels - het aanbod om onder te duiken af.

Begin maart 1943 ontving Jonas Israels de aanzegging van de groepscommandant van de Marechaussee in Zuidhorn dat hij zich gereed moest maken voor vertrek uit zijn woonplaats. Op 9 maart, 's avonds om half zeven, bracht een ambulance Jonas Israels en Roosje Israels naar Groningen. In Groningen werden zij opgenomen in het Israelitisch oudeliedengesticht Beth Zekeiniem, gevestigd aan de Schoolholm. Op 11 maart werden Jonas en Roosje Israels naar Westerbork gebracht tesamen met nog 88 andere Groningse joden.

Duits rapport over arrestatie van Jonas en Roosje Israels
“Wij hebben hen gerust gesteld en aangeboden hen te helpen, datgene in te pakken wat hen was toegestaan op deze reis mede te nemen. Toen zij wat kalmer werden, zei Jonas Israëls: ‘’laat ons maar een ogenblikje alleen, dan maken mijn zuster en ik het wel gauw klaar. Ik wil ook nog graag even met mijn zuster alleen zijn.” Rutgers en ik trokken ons toen terug buiten, achter de woning. Nadat wij aldaar een tijdje hadden staan wachten, liep ik om het huis heen, zag door de ramen naar binnen, doch zag van de bewoners geen van beiden. Ik liep naar achter en deed de achterdeur, die gelukkig niet op slot bleek te zijn, open, liep verder de woning in en zag beide personen aan een touw aan de trapleuning hangen. Zij hadden zich beide opgehangen. Ik liep luid aan Rutgers en die greep direct de vrouw beet en maakte de strop om haar hals los. Zij was spoedig weer bij kennis. Rutgers bemoeide zich met den man. Het duurde met hem veel langer en ik zag dat Rutgers hartmassage bij hem moest toepassen. Ook hij kwam weer bij. Doch geen van beiden kon in dien toestand worden vervoerd. Zij zijn toen nog één nacht thuis geweest onder bewaking. Den anderen dag ben ik er met Rutgers bij geweest dat deze menschen in een ziekenauto zijn geladen en naar Groningen zijn vervoerd.”